Pillerde Cycle Nedir? Pillerin Ömrü Nasıl Belirlenir?

Her şeyin olduğu gibi pillerin de ömürleri de bulunmaktadır. Pil ömürlerini etkileyen pek çok farklı parametre bulunmakla beraber kullanıma bağlı olarak da ömürlerini uzatmak mümkündür. Ortalama 100 senedir piller hayatımızda önemli rol oynuyor. Tabiki gelişen teknoloji ile pil gelişmeleri yaşandı ve bu süreç içerisinde pek çok farklı pil keşfedildi/üretildi.

Pillerin en temelde ömürlerini belirleyen durum için kimyalarından bahsetmek gerekir. Temelde piller; primer ve sekonder piller olarak ikiye ayrılır. Primer piller (şarj edilmeyen piller) için ömür hesaplamak sekonder pillere göre daha kolaydır. Çünkü şarj edilemeyen piller kullanıcağınız cihazın güç özelliklerine göre ortalama olarak kullanım süresi hesaplanabilir ve ömrünü tamamlar. Sekonder pillerde (şarj edilebilir piller) ise maalesef bu durum mümkün değildir. Pil ömrünü anlamak için önce cycle terimini öğrenmek gerekir.

Pil Cycle Nedir?

Şarj edilebilir pillerin ömürleri “cycle” olarak ifade edilmektedir. Cycle bir pilin bir kere deşarj ve bir kere şarj edilmesine denk gelmektedir. Yani 1 Cycle = 1 deşarj + 1 şarj döngüsüdür. Örneğin; pilin 500 cycle ömrü varsa pili 500 kere şarj edip kullanabilirsiniz anlamına gelmektedir.

Piller kullanıma bağlı olarak “cycle” değerleri etkilenebilir. Bu değerler genellikle pilin datasheet dosyası içerisinde verilmiş olacaktır. Örneğin; “her seferinde pilinizi %80 deşarj edip şarja takarsanız cycle değeri 1000 cycle olur” anlamına gelen ifadeler görülebilir.

Pil Ömrü Nasıl Belirlenir?

Pillerin ömürleri datasheet dosyası içerisinde belirtilmiş olacaktır ancak kullanıma bağlı olarak pillerin daha uzun süre kullanılması mümkündür. Örneğin, lityum iyon pilinizi tam deşarj etmeden şarj ederseniz bu pil sağlığını olumlu olarak etkileyecektir.

Örneğin; yukarıdaki grafikte görüleceği üzere pillerden yüksek akım çekilmesi durumunda pil ömrünün çok daha hızlı tükendiği ve kapasite düşüşleri gözlemlendiği görülmektedir. Bunun gibi ortam sıcaklıkları, depolama şartları gibi pek çok unsur pil ömrünü doğrudan belirlemektedir. Eğer pilinizi daha uzun ömürlü kullanmak istiyorsanız aşağıdaki bağlantımızdan bilgi alabilirsiniz.

Şarj Edilebilir Piller Nasıl Uzun Ömürlü Kullanılır?

Ortlama Pil Ömürleri – Cycle Değerleri

Pillerin ömürlerinin pek çok farklı etkene göre değişebileceğinden bahsetmiştik. Bunun yanı sıra aynı kimyada olup farklı üreticiler tarafından üretilen farklı cycle değerlerine sahip pillerde olabilir ancak genellikle aynı kimyalardaki ürünler yaklaşık cycle değerlerine sahip olmaktadır. Buradan yola çıkarak aşağıdaki tabloyu inceleyebilirsiniz.

Bu değerler, pil kimyasına ve üretim kalitesine bağlı olarak değişebilir. Ayrıca, pilin nasıl kullanıldığı, şarj edildiği ve depolandığı da cycle ömrünü etkileyebilir. Bu nedenle, pil üreticisinin belirttiği talimatlara uygun şekilde kullanım önemlidir.

Pillerin Ömrünü Etkileyen Faktörler Nelerdir?

Her pil için farklı kullanım koşulları gerekebilir ancak temelde tüm pillerin ihtiyacı benzerdir. Genel olarak pillerin ömürlerini etkileyen temel faktörler şu şekilde sıralanabilir.

1. Şarj/Deşarj Döngüleri: Bir pilin ömrü genellikle kaç kez şarj edilip deşarj edilebileceğiyle ilişkilidir. Her bir şarj/deşarj döngüsü (cycle), pilin kapasitesindeki azalmaya katkıda bulunabilir.
2. Şarj/Deşarj Hızı: Pillerin çok hızlı bir şekilde şarj edilmesi veya deşarj edilmesi, pilin iç yapısına zarar verebilir ve pil ömrünü kısaltabilir.
3. Sıcaklık: Yüksek sıcaklıkta çalışma veya depolama, pil kimyasallarının bozulmasına ve pil ömrünün azalmasına neden olabilir. Bunun yanı sıra düşük sıcaklıklarda da kapasite kayıpları yaşanabilir.
4. Depolama Koşulları: Pillerin uzun süre yüksek sıcaklıkta veya çok düşük sıcaklıkta depolanması, pil performansını olumsuz etkileyebilir ve ömrünü kısaltabilir.
5. Aşırı Şarj/Deşarj: Bir pilin kapasitesinin dışında şarj edilmesi veya deşarj edilmesi, pilde kalıcı hasara ve performans kaybına neden olabilir. Özellikle lityum iyon piller aşırı deşarj edildikten sonra büyük hasar alabilir.
6. Kullanım Şekli: Pilin belirli bir sıklıkla tamamen boşaltılması ve ardından tamamen şarj edilmesi (derin deşarj), pil ömrünü kısaltabilir.
7. Pil Tipi ve Kimyası: Farklı pil türleri ve kimyasalları farklı ömürlere sahiptir. Örneğin, lityum iyon piller genellikle daha uzun ömürlüdür, ancak bu, kullanılan spesifik kimyaya ve diğer faktörlere bağlıdır.
8. Üretim Kalitesi: Pillerin üretim kalitesi, pilin ömrünü etkileyen önemli bir faktördür. Kaliteli malzemelerin ve üretim süreçlerinin kullanılması, pilin daha uzun süre dayanmasına yardımcı olabilir.