Lityum iyon piller günümüzün en çok kullanılan depolanabilir enerji kaynakları arasında yer almaktadır. Bu piller, özellikle enerji yoğunluğunun yüksek olmasıyla ön plana çıkmaktadır. Bu sayede hafif ve daha küçük boyutlarda daha yüksek enerji depolayabilirler. Peki, Lityum iyon piller güvenli midir? Bu sorunun cevabı hem evet hem de hayır olabilir. Çünkü bu piller bazı durumlarda çok tehlikeli olabilirler ancak doğru şekilde kullanılırlarsa oldukça güvenlidirler.
Lityum iyon pillerin güvenliği hakkındaki tüm detaylara içeriğimizden ulaşabilirsiniz. Böylece alınması gereken önlemleri ve dikkat edilmesi gerekenleri öğrenebilirsiniz.
Lityum İyon Pillerde Güvenlik
Lityum iyon pillerin güvenliğinden önce iç yapısına hakim olmak faydalı olacaktır. Temelde lityum iyon pillerin içerisinde iki elektrot, 1 seperatör bulunur. Seperatör, anot ve katot elektrotlarının arasında konumlanır ve kısa devre oluşumunu engellemiş olur.
Tahmin edeceğiniz üzere bu seperatörün zarar görmesi, delinmesi, aşınması gibi durumlarda iki elektrot birbirine temas ederek kısa devre oluşur ve pilin üzerindeki tüm enerji, teoride sonsuz akımla boşalmaya başlar ve yanma durumu oluşur. Bu pilin sadece iç yapısal olarak zarar görmesi sonucunda oluşabilecek bir sonuçtur. Lityum iyon pillerin yanmasına sebep olacak pek çok farklı durum vardır.
Aşağıdaki videodan dışarıdan bir iğneyle seperatörü delip iki elektrotun birbirine temas ettiği durumda oluşan yanmayı izleyebilirsiniz.
Lityum İyon Pillerin Tehlikeli Olma Sebepleri
- Üretici Hatalı Durumlar: Lityum iyon piller temiz ve kuru odalarda üretilmelidir. Üretim süreci oldukça hassas ve önemlidir. Örneğin, pilin üretimi aşamasında mikroskobik metal parçaların üretime dahil olması durumu pilin yanmasına sebep olabilir. Üretim yapılan ortam temiz oda Sınıf 10 mertebesinde olmalıdır.
- Kısa Devre Durumları: Piller dahili veya harici olarak kısa devre olabilir. Örneğin, dışarıdan bir pilin kutuplarının bir metal ile birbirine değmesi durumunda kısa devre oluşabilir. Bu durumda iyi bir pilde yüksek sıcaklıklara ulaşma durumu görülebilir ancak yanma/patlama görülmemesi beklenmektedir. Bu piller fazla ısınması durumunda basınç yükselmesinden kaynaklı olarak CID koruması devreye girer ve kendini imha eder. Bazı şanssız durumlarda yanma görülebilir.
- Batarya Paketilerinin İzolasyonu: Batarya paketleri üretilirken en dikkat edilmesi gereken konulardan bir taensi izolasyondur. İyi izole edilmemiş veya izolasyon sonrası testleri yapılmamış bir batarya paketi yanma/patlamaya meyilli olabilir.
- BMS Devresi Kullanımı: Lityum iyon piller bazı özel uygulamalar haricinde muhakkak BMS devresi ile kullanılmalıdır. BMS devrelerinin temel görevleri kısa devre, aşırı akım, aşırı gerilim, aşırı deşarj, sıcaklık koruması sağlamaktır. Böylece pilin isterlerini karşılayacak aralıkta çalışmasını sağlarlar. Bazı BMS devrelerinin daha kompleks koruma yöntemleri de olabilir.
- Aşırı Şarj Etmek: Lityum iyon piller aşırı şarja karşı tehlikeli olabilirler. Bu piller tam şarj geriliminin üzerinde şarj olması durumunda yanma/patlama durumu gözlemlenebilir. Gece şarjdayken patlayan telefonların temel sebebi de aşırı şarj olmalarıdır. Bunu engellemek için doğru değerlerde kaliteli bir şarj aleti ve batarya paketlerinde BMS kullanmak gerekir.
- Sıcaklık: Lityum iyon pillerin baş düşmanlarından bir tanesi de sıcaklıktır. Lityum iyon pillerin genelde 65°C’ye kadar çalışabilirler. Bu sıcaklık değerinden sonra hücre zarar görebilir ve yanmaya başlayabilir. Bazı piller özel uygulamalarda kullanıldığı için daha yüksek sıcaklık eşikleri olabilir.
- Yanlış Pil Seçimi: Her uygulama için farklı isterler olabilir. Bunun için pilin çalışacağı cihaz için özel bir pil tercihi yapılmalıdır. Aksi halde pil gerekli güç/enerjiyi karşılayamaz ve tehlikeli durumlara yol açabilir.
Lityum İyon Pilleri Güvenli Kullanmak İçin Yapılması Gerekenler
Lityum iyon piller, modern teknolojinin temelini oluşturan güç kaynaklarıdır. Ancak, bu pillerin kullanımı beraberinde belirli güvenlik risklerini de getirdiğini açıkladık. Bu nedenleri göz önünde bulundurduğunuzda, lityum iyon pil güvenliği için alınması gereken önlemlerin oldukça önemli olduğu ortaya çıkmaktadır.
- Doğru Şarj Cihazı Kullanımı: Lityum iyon pilleri şarj ederken, pilin üreticisinin belirttiği doğru şarj cihazını kullanmak önemlidir. Yanlış şarj cihazı kullanımı pilin aşırı ısınmasına ve hatta patlamasına neden olabilir.
- Aşırı Isınmayı Önleme: Lityum iyon piller aşırı ısındığında tehlikeli hale gelebilirler. Bu nedenle, pillerin aşırı ısınmasını önlemek için kullanım sırasında doğru sıcaklık aralığında tutulmaları gerekmektedir. Özellikle batarya paketi olarak kullanılmaları durumunda soğutma sistemleri tasarlanabilir ve sıcaklık simülasyonlarıyla beraber testlere tabi tutulmalıdır.
- Düzenli Bakım ve Kontrol: Lityum iyon pilleri düzenli olarak bakım ve kontrol etmek, potansiyel sorunları önlemenin en etkili yoludur. Pilde gözle görülür bir hasar veya sızıntı tespit edildiğinde, hemen kullanımdan çıkarılmalı ve değiştirilmelidir.
- Kullanım Talimatlarını Takip Etme: Her lityum iyon pil modeli, kullanım talimatlarına sahiptir. Bu talimatlar, pilin güvenli ve verimli bir şekilde kullanılmasını sağlar. Kullanıcılar, pilin talimatlarına uyarak güvenliği artırabilirler. Eğer aklınızda şüphe oluşturan durumlar varsa muhakkak üretici ile doğrudan temas kurulmalıdır.
- Taşıma ve Depolama Koşullarına Dikkat: Lityum iyon piller, taşınırken ve depolanırken belirli koşullara dikkat edilmelidir. Pilin kısa devre yapmasını önlemek için temas ettirilmemesi, doğru şekilde paketlenmesi ve belirli sıcaklık aralıklarında saklanması önemlidir.
- Yetkili Servis ve Uzmanlarla İletişim: Herhangi bir sorun durumunda, lityum iyon pil konusunda uzmanlaşmış bir servis veya uzmanla iletişime geçmek önemlidir. Bunun için bilgi almaya ihtiyaç duyduğunuzu düşündüğünüzde bizimle iletişime geçebilirsiniz.
Lityum iyon pillerin güvenli kullanımı, doğru bilgi ve önlemlerle mümkündür. Yukarıda belirtilen önlemler, lityum iyon pillerin güvenliği konusunda kullanıcılara rehberlik ederken, aynı zamanda pilin ömrünü uzatmaya da yardımcı olur.
Lityum İyon Piller Yandığında Nasıl Müdahale Edilmelidir?
Lityum iyon pillerin yanması durumunda söndürmek tahmin ettiğinizden daha zor olacaktır. Bu piller karbondioksitli veya sulu yangın söndürücüler ile söndürülemezler. Bunun yanı sıra pilin üzerini kapatarak oksijenin kesilmesi de yangının sonlanmasını sağlamayacaktır. Lityum iyon pillerin iç yapısındaki oksijen sayesinde yanma devam edecektir.
Lityum iyon için en çok tercih edilen söndürme tipleri areosol yangın söndürme tüpleridir. Bu tüpler tek kullanıma sahiptir ve gaz ile söndürme sağlar. Bunun yanı sıra lityum iyon pil yangını durumunda mümkünse pil tehlike yaratmayacak bir yere doğru fırlatılmalı ve kendi kendine sönmesi beklenmelidir.
Bir diğer söndürme yöntemi ise pili yalıtkan bir sıvının içerisine bırakmak olacaktır. Bu sayede kendi kendine sönmesi beklenebilir. Sıvının iletken olması durumunda batarya paketi yangınlarında henüz yanmamış pillerin de kısa devre olma durumu oluşur ve yangın büyüyebilir. Lityum iyon pillerin tehlikeli olduğunu unutmamalı ve doğru bir şekilde kullanımına özen gösterilmelidir. Böylece uzun ömürlü ve güvenli bir kullanım sağlarlar.
Lityum iyon piller neden güvenlik endişeleri yaratır?
Lityum iyon piller, aşırı şarj, aşırı deşarj, fiziksel hasar veya yanlış kullanım durumlarında aşırı ısınarak patlama veya yangın riski taşıyabilirler. Bu durum, güvenlik endişelerinin temel nedenidir.
Lityum iyon pil güvenliğini artırmak için alınabilecek önlemler nelerdir?
Lityum iyon pil güvenliğini artırmak için, doğru şarj cihazlarının kullanılması, pilin düzenli bakım ve kontrolü, pilin fiziksel hasarını önlemek için koruyucu kılıfların kullanılması ve pilin üreticisinin belirttiği talimatların dikkate alınması gibi önlemler alınabilir.
Lityum iyon pil kullanırken nelere dikkat etmek önemlidir?
Lityum iyon pil yangınlarını önlemek için, pilin doğru şarj ve depolama koşullarında kullanılması, düzenli bakım ve kontrolü, uygun şarj cihazlarının kullanılması ve pilin fiziksel hasarının önlenmesi gibi stratejiler kullanılabilir.
Lityum iyon pillerin güvenli bir şekilde taşınması ve depolanması için hangi önlemler alınmalıdır?
Lityum iyon pillerin güvenli bir şekilde taşınması ve depolanması için, pillerin temas ettirilmemesi, koruyucu kılıflar veya kaplar kullanılması, pilin belirli sıcaklık ve nem aralıklarında saklanması ve pilin taşınırken dikkatli bir şekilde paketlenmesi gerekmektedir.